معرفی کاخ دلمه‌ باغچه استانبول

چنان‌ که می‌دانیم ترکیه یکی از مقاصد اصلی گردشگری جهان است. در میان شهرهای این کشور، استانبول به سبب پیشینه کهن و وفور جاذبه‌های فرهنگی، از نخستین مقاصد انتخابی گردشگران است. بی‌تردید یکی از این جاذبه‌های دیدنی، کاخ زیبا و بی‌همتای دلمه باغچه استانبول است. در این مطلب از وبلاگ پرشین استار با این کاخ ‌موزه زیبا بیشتر آشنا خواهید شد.

تاریخچه کاخ دلمه باغچه استانبول (Dolmabahce Palace)

داستان کاخ دلمه باغچه که در زبان ترکی به آن Dolmabahçe Sarayı گویند، همچون کاخ توپکاپی در پیوند با تاریخ امپراطوری عثمانی است. پس از چند قرن اقامت سلاطین عثمانی در توپکاپی‌سرای، سلطان عبدالمجید، سی ‌و یکمین سلطان عثمانی، تصمیم به تغییر مکان مقر حکومت خویش گرفت.

او که با تربیت غربی پدرش برای تحصیل، راهی اروپا شده بود، پس از آشنایی با مظاهر تمدن اروپا، دستور به ساخت کاخی با شیوه معماری اروپایی داد. از آغاز قرن نوزدهم میلادی نیز زیبایی‌های طبیعی ساحل تنگه بسفر، توجه اعضای خاندان سلطنتی و دولتمردان عثمانی را به خود جلب کرد تا در باغ‌های این منطقه، در دو سوی کرانه تنگه بسفر از شمال تا جنوب خانه بسازند.

از رهگذر این ساخت ‌و ساز‌ها حدود بیست محله جدید در این ناحیه شکل گرفت که دلمه باغچه نمونه‌ای از این مناطق است. بنا به نظر برخی از کارشناسان، زمین کاخ دلمه باغچه از زمان سلطان سلیم دوم برای ساخت ‌و ساز آماده و تسطیح می‌شد و از این ‌رو، دلمه باغچه (باغچه پر شده) نام گرفت.

پس از مشاوره سلطان با کاراپات و فرزندش نیکوغوس بالیان، معماران تحصیل ‌کرده غرب و بازماندگان خاندان معمار کاخ‌های سلطنتی عثمانی همچون توپکاپی، ساخت‌ کاخ در 1843 آغاز شد و در 1856 میلادی پایان یافت.

خانواده سلطنتی از توپکاپی به دلمه باغچه نقل‌ مکان کردند و پس از عبدالمجید، نیز شش سلطان دیگر در این کاخ زندگی کردند؛ سلطان محمد، آخرین پادشاه عثمانی، تا پیروزی جمهوری در این کاخ سکونت داشت. ملاقات‌های رسمی و جلسات اداری سلطان عبدالمجید تا 15 سال در کاخ دلمه باغچه برگزار شد. از وقایع تاریخی مهم این دوره در کاخ، می توان افتتاح مجلس قانون‌گذاری عثمانی را نام برد.

پس از سقوط امپراتوری عثمانی و اعلام جمهوری، پارلمان ترکیه این بنا را محل کاخ ریاست ‌جمهوری معرفی کرد و آتاتورک هم تا پایان عمر خویش در این کاخ اقامت داشت. چندین سال پس از درگذشت او، دلمه باغچه به موزه تغییر کاربری داد و در سال 1952، درهای این کاخ ‌موزه برای بازدید عموم گشایش یافت. 

معماری کاخ دلمه باغچه استانبول

این بنای باشکوه در محوطه‌ای به وسعت 250000 متر مربع و میان باغ بزرگی محصور شده است. اصول معماری این کاخ با الهام از معماری غربی، تلفیقی از شیوه غالب نئوکلاسیک، باروک و معماری سنتی ترکی است و ساختاری کاملا متقارن و متفاوت با معماری شرقی توپکاپی دارد.

کاخ دلمه باغچه استانبول 110000 متر مربع مساحت، 12 دروازه، 285 اتاق و 43 تالار دارد. ورودی اصلی کاخ در جانب غربی مجموعه، قدیمی‌ترین بخش کاخ دلمه باغچه است. از ویژگی‌های این مجموعه وجود چندین باغ به شیوه باغ‌ سازی اروپایی و فضای سبز وسیعی است که در کنار طبیعت بسفر بر زیبایی کاخ افزوده‌اند.

در گذشته، گیاهان، درختان و گل‌های بسیاری از سراسر جهان در این باغ کاشته شده و پرندگان و حیواناتی از همه قاره‌ها در باغ پرندگان نگهداری می‌شد. این مجموعه 38 بخش مستقل دارد که با فرمی به شکلL  در سه بخش اصلی کاخ قرار گرفته اند.

فضای اصلی مجموعه شامل سه بخش اصلی سلاملیک، معایده و حرمسرا است که با سرسرایی مسقف به یکدیگر پیوسته‌اند.

سلاملیک یا مابین همایونی (Selamlik / Mabeyn-i Humayun)

چنان‌ که از نامش پیداست این بخش ساختمان اداری کاخ دلمه‌ باغچه بوده و محل کار منشی ها، برگزاری مراسم و جلسات اداری و رسمی با سفیران و وزیران خارجی بوده است. سالن ورودی مجلل این قسمت شامل پلکانی کریستالی منتهی به سرسرای طبقه دوم، لوستر و شومینه‌ کریستالی است که توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند.

در سلاملیک مسجد، وضوخانه، اتاق تحریر (چینی‌لی سالن) و در طبقه دوم آن اتاق انتظار، اتاق مترجمان و تالار سفرا قرار دارد. از اشیای شاخص این تالار، پیانوی طغرادار سلطان عبدالمجید را می‌توان نام برد. دیگر جاذبه این بخش اتاق اشیای مقدس است که مجموعه‌ای شامل بر ریش پیامبر، پارچه کعبه مزین به سوره‌های ابریشمی ‌دوزی ‌شده، جزوات قرآن و دست ‌نوشته‌هایی با مضامین مذهبی در آن قرار دارد.

تالار ذولوچین (Zulvecheyn) نوعی فضای انتقالی طبقه دوم است که برای انجام مراسم مذهبی در ماه رمضان، عقد و نکاح و ضیافت مهمانان خارجی کاربری داشته است. در بخشی از این تالار، اتاق خصوصی سلطان با حمام سلطنتی فوق‌العاده‌ای قرار دارد که سنگ مرمر آن از مصر وارد شده بود.

اتاق سفید، اتاق قرمز، اتاق موسیقی، کتابخانه عبدالمجید با بیش از ده‌ هزار جلد کتاب و سالن خاطرات که با تصویر سلاطین عثمانی زینت یافته، همه در سلاملیک واقع شده‌اند.

معایده یا تالار تشریفات (Muayede Salonu)

در ادامه سلاملیک، به ساختمان تشریفات یا معایده می‌رسیم که فضای میان بیرونی و اندرونی کاخ به شمار می‌رود. بی‌تردید، زیباترین بخش کاخ دلمه باغچه همین مرتفع‌ترین ساختمان مجموعه است. در این محل، جشن‌ها و ضیافت‌های شاهانه برگزار می‌شد و جز خانواده سلطنتی و درباریان، تنها کارمندان سلاملیک حق ورود به این مجموعه را داشتند.

شاید جاذبه اصلی کاخ دلمه باغچه، بزرگ‌ترین چلچراغ جهان باشد که از زیر گنبد 36 متری سالن معایده آویخته شده است. این چلچراغ با 4500 کیلوگرم وزن و 750 لامپ (شمع) هدیه ملکه ویکتوریا به امپراتوری عثمانی است.

در گذشته، هنگام برگزاری بزم شاهانه، تخت سلطنتی طلایی را از توپکاپی به این محل منتقل می‌کردند تا سلطان بر آن بنشیند. این تالار 56 ستون و اتاق‌های متعددی در اطراف دارد که اتاق‌های رو به دریا ویژه اعضای خاندان سلطنتی و وزرا و اتاق‌های رو به خشکی مخصوص مدیران کاخ، شیخ‌الاسلام و اعضای مجلس و سنا بوده است.

حرمسرا یا حرم همایونی (Harem-i Humayun)

این بخش از کاخ دلمه‌ باغچه محل کار، استراحت و زندگی سلطان، همسران، شاهزادگان و کنیزان بوده است. پس از جمهوری نیز آتاتورک از این بخش استفاده می‌کرد. در حرمسرا نیز اتاق‌های رو به دریا، معروف به حرم همایونی، مخصوص سلطان و مادرش بود و اتاق‌های دیگر به سایر افراد تعلق داشت.

در این بخش مبلمان، تابلوهای خطاطی، فرش و گلیم های قدیمی، گلدان و تابلوهای رنگ روغن قرار گرفته است. از محبوب ترین تالارهای حرمسرا نیز می توان به تالار باشکوه آبی و تالار صورتی اشاره کرد. این تالارها رو به تنگه بسفر قرار گرفته اند.

جاملی کوشک

این ساختمان بسیار زیبا و منحصر به ‌فرد در مرکز مجموعه قرار دارد. معمار اروپایی این بنا رایموندو توماسو دارنکو بود که نمای بیرونی و درونی کوشک را از شیشه طراحی کرد. یکی از اشیای شاخص این قسمت، پیانوی کریستالی مارک Gaveau و صندلی کریستالی‌اش است.

سالن نمایش

از دیگر بخش‌های مهم کاخ دلمه باغچه تالار نمایش مستقل و بزرگی است که به دستور عبدالمجید ساخته شد و  عبدالعزیز از آن استفاده می‌کرد. در این سالن نمایش به مدت 4 سال، برنامه‌های موسیقی و نمایش‌های بسیاری اجرا شد.

مسجد دلمه باغچه و برج ساعت (Dolmabahce Mosque and Clock Tower)

دیگر جاذبه کاخ، مسجد دلمه باغچه است که مخصوص بزم ‌عالم، مادر عبدالمجید ساخته شد. گنبد تک، مناره‌های پیازی‌ شکل، شبستانی روشن، پنجره‌های رو به دریا و منبر مرمرین رنگی، این مسجد را از مساجد سنتی ترکیه متفاوت ساخته است.

یکی از نکاتی که توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود جلب خواهد کرد، برخی از ساعت‌های موجود در مجموعه از جمله اتاق آتاتورک است که همه بر 9:05 تنظیم و متوقف شده‌اند. این زمان ساعت درگذشت او در همین کاخ بوده است.

قیمت بلیط کاخ دلمه باغچه چقدر است؟

قیمت بلیط ورودی کاخ دلمه باغچه 120 لیر است؛ اگر می خواهید از قسمت حرمسرا نیز دیدن کنید، باید 90 لیر اضافه پرداخت نمایید. قیمت بلیط ترکیبی که شامل کاخ و حرمسرا می باشد 150 لیر است؛ این بلیط با راهنمای صوتی همراه می باشد.

ساعات بازدید از کاخ دلمه باغچه

ساعات کاری کاخ دلمه باغچه استانبول از ساعت 9 صبح تا 6 غروب است؛ کاخ در روزهای دوشنبه تعطیل است. لازم به ذکر است که مدت زمان لازم برای بازدید از همه مجموعه حدود دو تا سه ساعت می باشد.

فصل مناسب برای بازدید از کاخ دلمه باغچه چه زمانی است؟

بازدید از این کاخ ‌موزه در همه فصل‌ها زیبا و جذاب است، اما در فصل بهار و تابستان زیبایی باغ مجموعه دو چندان می‌شود.

موقعیت و آدرس کاخ دلمه باغچه

کاخ دلمه‌ باغچه در محله بشکیتاش در شرق تنگه بسفر و جنوب شرق میدان تکسیم واقع شده و دسترسی اتوبوس، مترو و تراموا به این بخش به‌ راحتی میسر است.

آدرس: Vişnezade, Dolmabahçe Cd., 34357 Beşiktaş/İstanbul, Turkey

از چه مکان های دیدنی در نزدیکی کاخ دلمه باغچه می توان بازدید کرد؟

پس از بازدید از کاخ دلمه باغچه استانبول می‌توانید از موزه نیروی دریایی (Naval Museum)، محله قدیمی بشکیتاش (Besiktas)، خیابان استقلال (Istiklal Street)، پارک ییلدیز (Yildiz Park) و پارک وودافون (Vodafone Park) در نزدیکی آن بازدید کنید.

سخن پایانی

بازدید از کاخ‌موزه‌ها، یکی از شیوه‌های دانش‌افزایی مخاطبان با تاریخ، فرهنگ و وقایع هر دوره‌ای است. در کاخ دلمه باغچه، با بخشی از تاریخ معاصر کشور ترکیه در اواخر دوره عثمانی آشنا خواهید شد. پس در سفر آتی خود به استانبول بازدید از کاخ دلمه باغچه را از یاد نبرید.